Statystyki

Licznik odwiedzin strony

stat4u


licznik

Licznik





Henryk Stamirski (1903 - 1977)



Henryk Stamirski, syn Józefa i Anny, urodził się 19 stycznia 1903 roku w Łopatynie pow. Radziechów. Tam ukończył 5 klas szkoły ludowej, po czym uczęszczał w l. 1915-1923 do Państwowego Gimnazjum im. Kornela Ujejskiego w Kamionce Strumiłłowej. W dniu 5 czerwca 1923 roku złożył tamże celująco egzamin dojrzałości i zapisał się następnie na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, studiując historię u prof. dr Franciszka Bujaka i prof. dr Jana Ptaśnika oraz geografię u prof. dr Eugeniusza Romera i prof. dr Henryka Arctowskiego.
W dniach 18 i 28 czerwca 1927 roku złożył pomyślnie egzamin naukowy dla kandydatów na nauczycieli szkól średnich, po czym otrzymał posadę nauczyciela geografii w zasłużonym i jednym z najstarszych w Polsce gimnazjów państwowych w Brzeżanach, ucząc w nim aż do wybuchu drugiej wojny światowej. 17 grudnia 1929 roku złożył we Lwowie egzamin pedagogiczny, otrzymując dyplom nauczyciela szkół średnich, zaś 9 listopada 1932 roku ówczesne władze oświatowe przyznały mu zgodnie z obowiązującą służbową pragmatyką nauczycielską tytuł profesora.

Pod koniec sierpnia 1939 roku zmobilizowany i wcielony do 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych (pułk brzeżański), brał udział w kampanii wrześniowej, a po ucieczce z niewoli niemieckiej wrócił do Brzeżan, gdzie spędził lata okupacji, pozostając bez pracy do lata roku 1941.

Od roku 1941 pracował do 28 lutego 1944 r. jako referent terenowy w Polskim Komitecie Opieki (R.G.O.) w Brzeżanach, biorąc równocześnie udział w tajnym nauczaniu uczniów tamtejszego liceum. W latach 1942-1944 brał udział w ruchu oporu (A.K.). Od marca 1944 r. do stycznia 1945 r. był kierownikiem Zakładu Chłopców przy Polskim Komitecie Opieki (R.G.O.) w Nowym Sączu, biorąc i tu czynny udział w tajnym nauczaniu wychowanków Zakładu.

W latach 1945-1950 uczył geografii w II Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego, zaś w l. 1950-1963 (z dwuletnią przerwą w 1. 1960/61 i 1962/63, z powodu płatnego urlopu, wskutek choroby nadciśnieniowej) w I Państwowym Liceum im. Jana Długosza w Nowym Sączu. W 1. 1951-1956 pełnił również dodatkowe funkcje instruktora geografii i geologii w Powiatowym Ośrodku Doskonalenia Kadr Oświatowych w Nowym Sączu.

5 listopada 1951 roku Rada Wydziału Uniwersytetu we Wrocławiu nadała mu tytuł magistra filozofii (uznając egzaminy zdane przed Państwową Komisją Egzaminacyjną we Lwowie w 1. 1927 i 1929 za "równoważne z egzaminami magisterskimi").

Po ukończeniu 60 lat życia Henryk Stamirski przeniósł się na emeryturę, poświęcając czas wolny na badania naukowe historii osadnictwa Sądecczyzny i ziemi hrubieszowskiej, oraz biogramom zasłużonych postaci tych ziem. Ogłosił drukiem wiele prac i artykułów na ten temat w różnych czasopismach naukowych ("Nasza Przeszłość", "Wierchy", "Małopolskie Studia Historyczne", "Studia Historyczne", "Polski Słownik Biograficzny", przede wszystkim zaś w III-VII i IX-XII t. "Rocznika Sądeckiego"). Już przed wojną ogłosił drukiem dwie prace historyczne o Łopatyńszczyźnie (Brzeżany 1930 i 1937) i dwie o Brzeżańszczyźnie (Brzeżany 1935-7 i 1938); po wojnie zaś rozpoczął cykl utworów o Sądecczyźnie już w roku 1948 (o stanie liczbowym istniejących w Nowym Sączu związków zawodowych i w roku 1949 (o Józefie Szujskim i jego kontaktach z Sądecczyzną - II tom "Rocznika Sądeckiego"). W kolejnych tomach "Rocznika Sądeckiego" (t. III, V-VI, IX-XII) ogłosił 6 artykułów o dawnym osadnictwie w Sądecczyźnie, nadto zamieszczał tam recenzje prac historycznych o ziemi sądeckiej i biogramy jej zasłużonych postaci (np. w IV t. o Eugeniuszu Romerze). W specjalnych wydawnictwach (poszczególne numery "Biblioteki Sądeckiej") wydał w 1961 r. "Zarys rozwoju miasta Piwnicznej (lata 1348-1807)", i w 1966 r. "Przeszłość Łącka (1. 1251-1782)".
Jako okolicznościowa broszura powielana ukazał się w r. 1962 w jego opracowaniu zarys przeszłości Nowego Sącza p.t. "Na 670-lecie miasta Nowego Sącza" (czasy najnowsze pióra Mariana Nowaka).

Pochodząc z Łopatyńszczyzny należącej przed rozbiorami do ziemi bełskiej, opracował najstarszą historię ziemi bełskiej (do w. XV włącznie) i ogłosił o niej cztery prace: dwie o Łopatyńszczyźnie i po wojnie: "Powiat horodelski w roku 1472" (Hrubieszów 1958 r.) i "Powiat grabowiecki w r. 1472" (Biblioteka T.R.H. t. 5, Hrubieszów 1968). Ziemi hrubieszowskiej dotyczą także dwa artykuły zamieszczone w "Biuletynie Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego" Nr 2/25), R. 8 (1970) p.t. "Z dziejów Grabowca" oraz "Moje kontakty z ziemią hrubieszowską".

Już od wczesnej młodości brał aktywny udział w życiu społecznym Łopatyna, Kamionki Strumiłłowej, Lwowa, Brzeżan i Nowego Sącza. Przed studiami uniwersyteckimi był drużynowym harcerzy. We Lwowie pracował społecznie jako sekretarz Akademickiego Koła Radziechowiaków, w Brzeżanach jako skarbnik i prelegent T.S.L., a w latach 1932-1939 jako redaktor techniczny, zaś od roku 1936 jako redaktor naczelny "Głosu Brzeżańskiego", najpierw miesięcznika, a od roku 1935 dwutygodnika spoleczno-kulturalnego Brzeżańszczyzny. Był zresztą inicjatorem tego wydawnictwa, powołanego w 1932 r. W latach 1949-1972, z wyjątkiem roku 1967 był członkiem Komitetu Redakcyjnego "Rocznika Sądeckiego" oraz prelegentem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Wiedzy Powszechnej, Domu Kultury Kolejarza, Klubu Ziemi Sądeckiej. Pełnił także funkcje wiceprezesa Sekcji Szkolnictwa Średniego ZNP, PTH, Klubu Ziemi Sądeckiej.

Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej otrzymał różne dyplomy pochwalne, nagrody i odznaczenia, m.in. Złoty Krzyż Zasługi, srebrny medal "Zasłużony dla powiatu hrubieszowskiego", medale pamiątkowe TRH, "700 lat Grabowca".

Henryk Stamirski był człowiekiem nadzwyczaj skromnym, szlachetnym, wrażliwym na cierpienie i krzywdę ludzką, wybitnym pedagogiem. Miał wielu przyjaciół, był lubiany, starał się wszystkim pomóc i służyć radą. Zmarł 13 lipca 1977 r.

Tekst pochodzi z tomu XVIII "Rocznika Sądeckiego"

Mgr Henryk Stamirski był członkiem Zarządu Oddziału PTH w kolejnych Zarządach Oddziału w latach 1957-1968, wiceprezesem Zarządu Oddziału w latach 1963-1968, delegatem na Zjazd PTH w kadencji 1963-1968 i zastępcą delegata na Zjazd PTH w latach 1974-1977, oraz członkiem Komitetu Redakcyjnego "Rocznika Sądeckiego" od tomu III do VII i tomów X/XI - XVI.
Kalendarzyk

Kalendarzyk









Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu