Marian Nowak (1913-1991)
Urodził się w Grybowie 23 sierpnia 1913 r., w rodzinie kolejarskiej. Uczęszczał do
gimnazjum w Lublinie, następnie studiował prawo na Katolickim Uniwersytecie
Lubelskim. Po zakończonych studiach, uwieńczonych tytułem magistra praw i nauk społeczno-ekonomicznych, pracował w lubelskiej ubezpieczalni.
W czasie II wojny swiatowej był żołnierzem Armii Krajowej (ps. "Melchior") i
działał na Lubelszczyznie.
Po wojnie wrócił w Sądeckie i pracował w tutejszej służbie zdrowia. W latach 1955-56 był zastępcą
dyrektora szpitala miejskiego. W 1956 r. rozpoczął pracę w Miejskiej Komisji
Planowania Gospodarczego przy ówczesnym Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w
Nowym Sączu, początkowo jako zastępca przewodniczącego, a od sierpnia 1957 r.
jako jej przewodniczący, aż do przejścia na emeryturę 30 czerwca 1979 r.
Równoczesnie uczył w nowosądeckich technikach i liceach zawodowych (Technikum
Budowlane, Liceum Pielęgniarskie, Liceum Ekonomiczne), gdzie uchodził za
cenionego nauczyciela. Był także działaczem społecznym, działał w nowosądeckiej
spółdzielni mieszkaniowej, był długoletnim członkiem Rady Nadzorczej Grodzkiej
Spółdzielni Mieszkaniowej. W 1991 r. został członkiem Stowarzyszenia
Kombatantów RP. Od 1989 r. należał do ZBOWiD-u. Nie był natomiast członkiem
Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz jej stronnictw satelickich.
W latach szesćdziesiątych związał się z miejscowym środowiskiem historycznym. W 1964 r. wszedł w skład nowosądeckiego Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego i został wybrany jego
sekretarzem oraz redaktorem naczelnym "Rocznika Sądeckiego". Od tego czasu
silnie zaangażował się w prace Oddziału PTH, a także poświęcił się redagowaniu
kolejnych tomów "Rocznika Sądeckiego", począwszy od VII (wydanego w 1966 r.),
aż do tomu XV-XVI (wydanego w roku 1979). W pracy redakcyjnej wykazywał dbałosć
o poziom naukowy tego regionalnego periodyku, inicjował współpracę z
Rocznikiem wybitnych historyków zajmujących się historią Małopolski, a także
historyków związanych z Sądecczyzną. W ramach pracy w Oddziale PTH starał się
przyciągnąć nowych członków, młodych historyków i miłośników historii.
Organizował, cieszące się dużą popularnością u miejscowego społeczeństwa,
odczyty, które wygłaszali wybitni historycy z Warszawy, Krakowa, Wrocławia i
innych ośrodków naukowych.
W roku 1980 został odsunięty ze stanowiska redaktora "Rocznika" przez ówczesne władze polityczne, ale wrócił do pracy w Oddziale PTH. W 1988 r., kiedy wszedł ponownie w skład jego Zarządu
oraz w skład komitetu redakcyjnego "Rocznika Sądeckiego", zajął się
przygotowywaniem tomu XIX, który ukazał się w dużym stopniu dzięki jego
staraniom, pod koniec 1990 r.
Niezależnie od prac organizacyjno-redakcyjnych sam prowadził badania naukowe, efektem których jest
artykuł poświęcony życiu gospodarczemu Nowego Sącza w latach 1945-1964
("Rocznik Sądecki", t. VII), a także dwie publikacje książkowe: wydana w 1990 r. historia nowosądeckiej ubezpieczalni (dziś: Zakład Ubezpieczeń Społecznych)
oraz w 1991 r. monografia nowosądeckiego Oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża.
W XIX tomie "Rocznika" ukazał się też jego artykuł "Z przeszłości łaziebnictwa
nowosądeckiego", a pracę z dziejów aptekarstwa sądeckiego przygotowywał do XX
tomu "Rocznika". W druku pozostaje też jego artykuł poświęcony dziejom
sądeckiego lecznictwa i szpitalnictwa w XIX i XX w.
Był Marian Nowak znawcą Sądecczyzny, zamiłowanym turystą górskim i krajoznawcą. Na Walnym Zgromadzeniu Polskiego Towarzystwa Historycznego w Toruniu, został odznaczony Krzyżem Kawalerskim
Orderu Odrodzenia Polski, posiadał też inne odznaczenia państwowe i regionalne.
Zmarł po krótkiej chorobie 24 listopada 1991 r. Pogrzeb odbył się 27 listopada 1991 r. na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu.
Mgr Marian Nowak był sekretarzem. Zarządu Oddziału PTH w kolejnych Zarządach Oddziału w latach 1963-1977, później członkiem Zarządu w latach 1977-1980 i 1988-1991, oraz był członkiem Komitetu
Redakcyjnego "Rocznika Sądeckiego" od tomu VI i Redaktorem Naczelnym od tomu
VIII do XVI, Redaktorem Technicznym XIX tomu, oraz członkiem Komitetu
Redakcyjnego XX tomu.
