Aktualności

Galeria fotografii

Statut PTH

Dane adresowe



Oddziały PTH

Linki

Księga gości

Administracja

Polskie Towarzystwo Historyczne jest jednym z najstarszych tego typu stowarzyszeń naukowych na ziemiach polskich. Powstało już w 1886 roku we Lwowie, gdzie miało swoją siedzibę aż do wybuchu II wojny światowej. W 1940 roku miał być oddany do użytku nowy gmach Towarzystwa, którego budowa w sierpniu 1939 roku osiągnęła tzw. stan surowy zamknięty. Początkowo PTH działało tylko w obrębie zaboru austriackiego, potem w całej odrodzonej Polsce, od 1924 roku pod dzisiejszą nazwą - jako Polskie Towarzystwo Historyczne. Z towarzystwem związany był przez dziesiątki lat najważniejszy periodyk naukowy środowiska historycznego w Polsce - "Kwartalnik Historyczny".

Tragiczny wpływ na losy PTH, podobnie jak na losy wielu innych polskich towarzystw naukowych, miała II wojna światowa i zmiany polityczne, które nastąpiły w jej wyniku. Towarzystwo utraciło cały swój majątek trwały, a z biegiem lat zostało pozbawione również zna­czącego wpływu na rozwój nauk historycznych w Polsce. Z trzema jednak znaczącymi wyjątkami, które stały się podstawą działalności Towarzystwa w latach 1945-2003 - PTH pozostało organizatorem Powszechnych Zjazdów Historyków Polskich, na których dochodziło zawsze do podsumowania efektów pracy naukowej i dydaktycznej w tej dziedzinie nauki i wyznaczania nowych perspektyw badawczych. Trzy pierwsze zjazdy miały miejsce jeszcze w XIX wieku, kolejne trzy odbyły się w latach 1925-1935, dalszych 10 w latach 1948-1999 (od 1963 roku systematycznie w odstępach pięcioletnich). Rozpoczy­nający się 16 IX 2004 roku zjazd krakowski będzie więc kolejnym siedemnastym powszechnym spotkaniem historyków polskich. Drugą opoką działalności PTH, którą udało się uratować w okresie powo­jennym, jest jego udział w badaniach nad historią regionalną. Liczne oddziały PTH, mimo poważnych przeszkód natury finansowej, szczególnie w ostatnich latach, kontynuują wydawanie periodyków poświę­conych historii własnych regionów, organizują konferencje naukowe, pielęgnują tradycje historyczne regionu i kraju.

Wreszcie od 1975 roku PTH organizuje wspólnie z ministerstwem (dziś Edukacji Narodowej i Sportu) olimpiady historyczne dla uczniów szkół średnich, które są jednym z ważniejszych motorów rozbudzania zainteresowań historycznych u najmłodszych adeptów tej dziedziny wiedzy. Coroczne przygotowania do olimpiad przyczyniły się też do ściślejszej współpracy nauczycieli historii z PTH.

Na początku XXI wieku Polskie Towarzystwo Historyczne stawia sobie jednak nowe cele. Wydaje się, że podobnie jak przed wrześniem 1939 roku, może ono odgrywać zdecydowanie ważniejszą rolę w dziele podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej. Można te szczytne cele realizować poprzez współudział w działaniach wspólnot i społeczności lokalnych, współdziałanie z właściwymi organami administracji w zakresie ochrony dóbr kultury i tradycji, wreszcie poprzez działanie na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijanie kontaktów i współpracy z krajami sąsiednimi, szczególnie w zakresie badań historycznych nad problemami, które dotąd dzielą sąsiadujące ze sobą na­rody i są odmiennie interpretowane, często dla uzyskania konkretnych celów politycznych. Kompromis uczonych może stanowić dobrą podstawę do trwałego kompromisu między narodami, wyciszenia sporów nad prochami zmarłych. Polskie Towarzystwo Historyczne chce być w rozpoczynającym się XXI wieku ważną instytucją pożytku publiczne­go, działającą na rzecz społeczeństwa polskiego.

Innym celem nadrzędnym jest wola przywrócenia PTH rangi koordynatora badań naukowych w zakresie historii. Uważam, że instytucja społeczna, samodzielnie - poprzez mądrość całego środowiska historyków polskich - kształtująca swoje cele badawcze, może stać się znaczącym organizatorem i inspiratorem nowoczesnych badań naukowych w zakresie historii.

W nowym, coraz bardziej zatomizowanym społeczeństwie, konieczne też jest wprowadzenie innych, bardziej nowoczesnych środków integracji środowisk akademickich, towarzystw regionalnych, nauczycieli, miłośników historii wokół podstawowych celów działalności PTH. Ma temu służyć inicjatywa stworzenia ogólnopolskiego portalu historycznego, który dawałby szansę szybkiego dotarcia do informacji o propozycjach naukowych, wydawniczych i organizacyjnych różnych środowisk, wymiany poglądów itd. itp. Wszystkie te nowe idee wymagają zbudowania właściwego zaplecza logistycznego dla planowanych poczynań. Mam nadzieję, że podjęte w ostatnim roku działania, mające na celu stworzenie stabilnego systemu finansowania ogólnopolskich zamierzeń PTH oraz przede wszystkim wzmożenie aktywności nie tylko członków naszego towarzystwa, ale wszystkich historyków i miłośników historii, przyczynią się do uzyskania przez Polskie Towarzystwo Historyczne właściwej temu stowarzy-szeniu rangi organizacyjnej i naukowej w społeczeństwie polskim.

Powstałe we Lwowie Towarzystwo Historyczne zorganizowano w celu wspierania rozwoju nauk historycznych, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Rusi Czerwonej - ak zapisano w pierwszym statucie z 1886 roku. Dożywotnim prezesem został Ksawery Liske, wiceprezesem Tadeusz Wojciechowski, skarbnikiem Antoni Prochaska, członkami Wydziału Towarzystwa: Oswald Balzer - sekretarz, Wojciech Kętrzyński, Fryderyk Papee, Roman Piłat. Organem naukowym był "Kwartalnik Historyczny", którego pierwszy zeszyt ukazał się w 1887 roku pod redakcją Ksawerego Liskego, członkami zaś Komitetu Redakcyjnego byli: Ludwik Finkel - sekretarz, Wojciech Kętrzyński, Saturnin Kwiatkowski, Roman Piłat, Aleksander Semkowicz i Tadeusz Wojciechowski. W statucie z 1891 roku zapisano, że jednym z zadań TH będzie pobudzanie członków do samoistnej pracy naukowej nad przeszłością i obecnym stanem powiatu, a zarazem rozszerzanie znajomości najnowszych wyników badań.

W odrodzonej Rzeczypospolitej postulat Władysława Konopczyńskiego z 1920 roku stworzenia "wspólnej organizacji świata historycznego" został zrealizowany w 1925 roku. Polskie Towarzystwo Historyczne objęło całą polską naukę historyczną i reprezentowało ją na zewnątrz. Powstała w 1926 roku Sekcja Dydaktyczna podjęła starania o prawo opiniowania programów nauczania. Członkowie PTH wprowadzali nowe formy organizacji studiów historycznych.

Po II wojnie światowej, a niewątpliwie od 1956 roku PTH stało się niekwestionowaną reprezentacją korporacji zawodowej, zrzeszeniem wszystkich tych, którzy czynnie lub biernie interesowali się przeszłością (H. Samsonowicz).

Terenem działania Towarzystwa jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej, na którym obecnie działa formalnie 46 oddziałów i 16 kół terenowych. Według obliczeń z 1960 roku ponad 40% członków PTH stanowili nauczyciele, około 25% nauczyciele akademiccy i pracownicy instytucji naukowych, pozostałe 35% to pracownicy archiwów, muzeów, bibliotek i miłośnicy historii. W 1978 roku struktura zawodowa przedstawiała się następująco: w oddziałach uniwersyteckich - 46% nauczycieli akademickich i pracowników naukowych, 17% nauczycieli, 23% archiwistów, muzealników i bibliotekarzy, 14% miłośników historii; w pozostałych oddziałach, kolejno 4%, 46%, 25% i 25%.

Członkowie Towarzystwa dzielą się na zwyczajnych, honorowych, wspierających.

Pierwszy statut Towarzystwa Historycznego pochodzi z 26 VI 1886 roku. Nowy statut z nazwą Polskiego Towarzystwa Historycznego zatwierdzono 31 VIII 1924 roku. Jego legalizacja nastąpiła najpierw 8 I 1947 roku, a następnie 28 IX 1947 roku. Na Zjeździe Jubileuszowym w 1956 roku uchwalono nowy statut PTH zatwierdzony 17 III 1957 roku. Nowy statut zatwierdzony 16 X 1972 roku. Nowe brzmienie otrzymał statut na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Delegatów PTH 20 IX 1979 roku w Katowicach. Przyjęcie nowego statutu nastąpiło w Zielonej Górze na WZD 22 IX 1980 roku, zatwierdzony 12 I 1981 roku.

Obecnie obowiązujący statut został uchwalony 20 września 2009 roku.

Tekst pochodzi z Biuletynu Polskiego Towarzystwa Historycznego za rok 2004 wyd. Stowarzyszenie Oświatowców Polskich Oddział w Toruniu